در شرم‌الشیخ چه می‌گذرد؟

در این نشست ایران و سایر همسایگان عراق، اعضای دائم شورای امنیت، کشورهای عضو گروه جی هشت و نمایندگانی از سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی و اتحادیه عرب به‌علاوه مصر و بحرین شرکت دارند.
گرچه ناامنی در عراق و کشته و زخمی شدن روزانه ده‌ها تن در این کشور بسیار ناگوار است اما به‌نظر می‌رسد نشست شرم‌الشیخ قدری شلوغ و پرجمعیت است. شاید حتی شلوغ بودن اجلاس شرم‌الشیخ نقطه ضعف نشست مصر نباشد اما سؤال اصلی آن است که این اجلاس قرار است حلقه‌ نجاتی برای عراق و مردم تحت اشغال و تروریسم‌زده آن باشد یا طرحی است برای رفع گرفتاری سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه یا این‌که راه هرگونه ترمیم و تغییر در سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه لاجرم از بغداد می‌گذرد. گرچه مشکلات سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه عمیق‌تر از بحران عراق است اما عراق بی‌تردید نقش بسیار مهمی بر افشای نقاط ضعف آمریکا بازی می‌کند.
جالب این‌که ضعف‌های آمریکا در عراق فقط در ناتوانی در کنترل نظامی و امنیتی عراق خلاصه نمی‌شود. بی‌تدبیری، تصمیمات خام و نسنجیده، فقدان شناخت لازم از عراق و منطقه خاورمیانه، فقدان استراتژی کارآمد و روزمرگی سیاسی و امنیتی چنان بر عملکرد کاخ سفید سایه انداخته است که تقریباً کسی به دولت بوش برای حل مسأله عراق امیدی ندارد.
بدتر این‌که در دستگاه هیأت حاکمه جورج بوش رئیس جمهور آمریکا کسی هم پیدا نمی‌شود که بتواند در اتخاذ یک سیاست واحد نظامی و غیرنظامی مؤثر باشد و سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه را به ساحل نجات هدایت کند. البته دولت بوش سعی دارد از ظرفیت‌های رابرت گیتس که در سفرهای اخیر خود به‌خصوص به خاورمیانه، هم در نقش وزیر دفاع و هم در نقش وزیر امور خارجه آمریکا عمل کرده است، استفاده کند.
بی‌تردید تا نگاه یکجانبه‌گرایی بر سیاست خارجی آمریکا حاکم است، بعید است گزینه گیتس هم موفقیتی به دنبال داشته باشد.
در این شرایط برگزاری اجلاس شرم‌الشیخ معنای خاصی دارد. این گمانه وجود دارد که چون مسأله اصلی عراق، ناکامی آمریکا در «پروژه دولت‌سازی» در این کشور است و بیم آن می‌رود که مسأله دولت‌سازی در این کشور خارج از ابتکار و اراده آمریکا تحقق یابد، لذا آمریکا سعی دارد با توجه به تجربه لبنان، با توسل به نوعی چندجانبه‌گرایی مصلحتی روند دولت‌سازی مغایر منافع آمریکا در عراق را متوقف کند.
دولت لبنان مدت‌هاست که کارکرد خود را از دست داده است و مخالفان دولت لبنان عزم خود  برای تغییر در ترکیب دولت را جزم کرده‌اند اما دولت سنیوره فقط با کمک آمریکا و فرانسه و انگلیس بر سر کار مانده است. البته تفاوت‌های زیادی میان لبنان و عراق وجود دارد اما بی‌تردید این دو کشور در مسأله دولت‌سازی شباهت زیادی به هم دارند.